राज्यशास्त्र नोट्स

पंचायत समितीबद्दल संपूर्ण माहिती महाराष्ट्र जिल्हा परिषद पंचायत समिती अधिनियम 1961, कलम क्र. 56 नुसार प्रत्येक तालुक्यासाठी एक पंचायत समिती निर्माण करण्यात आली आहे. पंचायत राज्यातील मधला स्तऱ म्हणून पंचायत समितीला…

राज्य लोकसेवा आयोगाबद्दल संपूर्ण माहिती घटना कलम क्र. 315 नुसार प्रत्येक घटना राज्यासाठी एक राज्य लोकसेवा आयोग असेल. परंतु दोन राज्यांसाठी संयुक्त लोकसेवा आयोग निर्माण करण्याचा अधिकार राज्यसरकारला आहे. …

कायदा – 1958 (मुंबई ग्रामपंचायत अधिनियम) कलम 5 मध्ये प्रत्येक गावासाठी एक ग्रामपंचायत स्थापन करण्याची तरतूद करण्यात आली आहे. परंतु एखाद्या गावामध्ये 600 लोकसंख्या असेल त्याठिकाणी गट ग्रामपंचायत स्थापन करण्याची तरतूद करण्यात आली आहे.

लोकसभेबद्दल संपूर्ण माहिती लोकसभेची निर्मिती ब्रिटन आणि कॅनडाच्या कॉमन सभागृहाच्या धर्तीवर करण्यात आली आहे. सभासदांची संख्या : घटनेच्या 81 व्या कलमामध्ये लोकसभेच्या सभासदांची संख्या निर्धारित करण्यात आली आहे.…

महान्यायवादी बद्दल संपूर्ण माहिती केंद्र सरकार आणि राष्ट्रपती यांना कायदेशीर सल्ला देण्यासाठी भारतीय कलम 76 नुसारच एक महान्यायवादयाचे पद निर्माण केलेले आहे. हा महान्यायवादी भारत सरकारचा वकील म्हणून…

महालेखापरीक्षक बद्दल संपूर्ण माहिती केंद्र सरकार आणि घटकराज्य सरकार यांचे हिशोब तपासण्यासाठी उद्देशाने भारतीय घटना कलम 148 ते 151 नुसार महालेखा परीक्षकाचे पद निर्माण केलेले आहे. या महालेखापालाचे पद देखील महत्वाचे व जबाबदारीचे…

1. लिखित घटना 2. एकेरी नागरिकत्व 3. एकेरी न्यायव्यवस्था 4. धर्मनिरपेक्षता 5. कल्याणकारी राज्य 6. मूलभूत हक्कांचा समावेश 7. मूलभूत कर्तव्यांचा समावेश

राष्ट्रपती बद्दल संपूर्ण माहिती भारतीय संसद ही लोकसभा व राज्यसभा व राष्ट्रपती मिळून तयार झालेली आहे. भारतीय घटनेच्या कलम 52 मध्ये भारताला एक राष्ट्रपती असेल असे स्पष्ट म्हटलेले आहे.

आज संपूर्ण देशभरात संविधान दिवस साजरा केला जात आहे. भारतीय घटनेचे शिल्पकार डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांना संविधान दिनाच्या माध्यमातून श्रद्धांजली अर्पण करण्यात येत असते.

भारतीय राज्यघटनेतील संपूर्ण कलमांची यादी भारताचे संविधान किंवा भारताची राज्यघटना हे भारत देशाचे संविधान किंवा पायाभूत कायदा ( legal basis) आहे.