राज्यशास्त्र सराव पेपर 385

एखादया नागरिकाचे नागरिकत्व सरकार कोणत्या कारणामुळे रद्द करु शकते ?

नागरिकत्व खालीलपैकी कोणत्या प्रकाराने प्राप्त केले जाऊ शकते ?
1) जन्माने 2) विनंतीने 3) नोंदणीने 4) वंशाने

खालीलपैकी कोणत्या देशामध्ये दुहेरी नागरिकत्वाची तरतुद आहे ?

Citizenship Act 1955 मध्ये आतापर्यंत किती वेळा सुधारणा करण्यात आली आहे ?

भारतात राहणारा विदेशी नागरिक हक्क सांगु शकत नाही ?

नॅशनल एच. आर. कमिशन विरुद्ध स्टेट ऑफ अरुणाचल प्रदेश (1964) केस जी ‘चकमा केस’ नावाने ओळखली जाते. कोणत्या विषयाशी संबंधीत आहे एक निवाडा.

घटनासभेने भारताची पहिली अंतरिम संसद म्हणून कधीपर्यंत कार्य केले.

घटनासभेत एकूण किती महिला सदस्य होत्या.

घटनासभेसाठी झालेल्या निवडणुकात काँग्रेस आणि मुस्लिम लीगला अनुक्रमे किती जागा मिळाल्या होत्या.

मसुदा समितीच्या सदस्यांमध्ये पुढीलपैकी कोणाचा समावेश नव्हता ?
अ) एन.गोपालस्वामी अयंगार
ब) टी. टी. कृष्णमचारी
क) सय्यद मोहमद सादुल्ला
ड) एन. माधवराव
इ) के. टी. शाह

२६ नोव्हेंबर १९४९ रोजी म्हणजे भारताची राज्यघटना स्वीकृत झाली त्या दिवशी एकूण किती सदस्य उपस्थित होते.

पुढील विधाने वाचून योग्य पर्याय निवडा.
अ) १९३४ साली एम. एन. रॉय यांनी सर्वप्रथम भारतासाठी एक घटनासभा असावी अशी मागणी केली.
ब) शेवटी क्रिप्स मिशन मधील तरतुदीनुसार भारताची घटनासभा अस्तित्वात आली.
क)घटनासभेची एकूण सदस्य संख्या ३८९ एवढी होती.
(ड) घटनासभेच्या एकूण सदस्यापैकी २९६ सदस्य ब्रिटिश भारतातून होते.

घटनासभेचा एक सदस्य साधारणपणे किती लोकांचे प्रतिनिधित्व करित होता.

संविधान सभेतील मूलभूत हक्क आणि अल्पसंख्यांक समितीचे अध्यक्ष कोण होते ?

१९४७ च्या भारतीय स्वातंत्र्य कायद्याने संविधान सभेच्या स्थानामध्ये बदल झाल या कायद्याच्या संदर्भात कोते विधान बरोबर नाही ?

‘भारत हे संघराज्य आहे’ यास खालीलपैकी कोणते तत्त्व आधार देत नाही ?

कोणत्या समित्यांमध्ये डॉ.बी.आर.आंबेडकर यांनी सदस्य म्हणून कार्य केले ?
अ) मूलभूत अधिकार समिती ब) अल्पसंख्यांक उपसमिती क) सल्लागार समिती ड) राज्ये समिती

संविधान सभे बाबत खलीलपैकी कोणती विधाने सत्य आहेत ?
अ) ती प्रौढ मताधिकारवर आधारित नव्हती ब) ती प्रत्यक्ष निवडलेली संस्था होती
क) ब्रिटिश भारतास २९२ जागा देण्यात आल्या होत्या ड) ती विविध समित्यांद्वारे कार्य करीत असावं

दोन विधाने पैकी कोणते चुकीचे आहे?
अ) घटनासमिती नंतर विधान समिती बनली जिचे पुढे रूपांतर तात्पुरत्या हंगामी संसदेत झाले
बी) ज्या दिवशी साह्य होत त्या दिवशी बाहेर पावसाची रिमझिम चालू होती जो एक शकुन मानला गेला.

खालील विधाने विचारात घ्या :
अ) ब्रटीश घटना हि अलिखित आहे.
ब) ब्रिटनमध्ये संसद सर्वोच्च आहे.
क) ब्रिटिश घटना सर्वात अधिक लवचिक आहे.

भारतीय राज्यघटनेच्या ‘मूलभूत चौकटीच्या’ तत्वातून _______व्यक्त होते.

भारतीय निधर्मीपणाला एक ‘मोझेक’ फ्रेम का म्हटले आहे?
अ) कारण त्यामध्ये अनेक धर्म व भाषा मानाने व स्वातंत्र्याने राहतात
ब) कारण त्यामध्ये सर्व गट आपली ओळख नष्ट न करता एक संमिश्रे संस्कृतीचा घटक होतात
क) सामान्य माणसाला ते एकत्र आणते
इ) कारण भारतात कोणत्याही धर्मला राज्य धर्माचे स्थान नाही

खालील तरतुदी विचारात घ्या
अ) भारतीय राज्यघटना अनुच्छेद २१ नुसार कोणत्याही व्यक्तीचे जीवित किंवा व्यक्तिगत स्वातंत्र्य ‘कायद्याच्या योग्य प्रेक्रियेशिवाय’ हिरावून घेतले जाणार नाही.
ब) भारतीय राज्यघटना अनुच्छेद २० (२) नुसार कोणत्याहि व्यक्तीवर एकाच गुन्ह्यासाठी एकापेक्षा अधिकवेळा खटला चालिवलेला जाणार नाही आणि एकापेक्षा अधिकवेळा शिक्षा दिली जाणार नाही.
क) भारतीय राज्यघटना अनुच्छेद १४ नुसार भारतीय प्रदेशात राज्य कोणत्याही व्यक्तीस कायद्यापुढे समानता अथवा कायद्याचे सामान संरक्षण नाकारणार नाही.

योग्य कथन ओळख
अ) नागरिक राज्यामध्ये सर्व नागरी अधिकारांच्या उपभोग घेतात
बी) नागरिक राज्यामध्ये सर्व राजकीय अधिकारांच्या उपभोग घेतात
क) परकीय व्यक्ती राज्यमध्ये सर्व नागरिक अधिकारांच्या उपभोग घेतात
ड) परकीय व्यक्ती राज्यांमध्ये सर्व राजकीय अधिकारांच्या उपभोग घेतात

खालीलपैकी कोणती मार्गदर्शक तत्वे हि मूळ राज्यघटनेचा भाग न्हवती परंतु त्याच्या समावेश नंतर घटनादुरुस्ती द्वारे झालं
अ) उत्पनातील विषमता कमी करणे
ब) पर्यावरणाचे संरक्षण व संवर्धन आणि बने व वन्य जीवसृष्टीचे रक्षण करणे
क) सामान कामांबद्दल स्त्री पुरुषांना सामान वेतन.
ड) सामान न्यायाची शाशवती आणि गरिबांना मोफत कायदेविषयक सहायय
ई) सर्व नागरिकांना उपजीविकेची पुरेशी साधने सुरक्षीक करणे

नागरिकांसाठी खालीलपैकी कोणती कर्तव्य विहित करण्यात आली आहे?
अ) ग्रामपंचायतीचे संगठन करणे
ब) उत्त्पानातील विषमता कमी करणे
क)देशाचे संरक्षण करणे
ड) लक्षरी सेवा बजावणे
ई) सामान नागरी कायदा निश्चित करणे
फ) सार्वजनिक निवडणुकांमध्ये मदन करणे

______हे भारतीय घटना समितीचे अध्यक्ष होते.

भारताच्या घटना समितीचे पहिले अधिवेशन केव्हा झाले

11 डिसेंबर 1946 ला संविधान सभेचे अध्यक्ष म्हणुन कोणाची निवड करण्यात आली ?

संविधान सभेचे कायदेविषयक सल्लागार म्हणून कोणास नेमले ?

खालीलपैकी कोण मसुदा समितीमध्ये सहभागी नव्हते ?

भारतीय संविधान सभेत किती महिला सदस्या होत्या ?

पहिल्या बैठकीच्या वेळी घटना समितीचे उपाध्यक्ष म्हणून कोणाला मनोनीत करण्यात आले होते ?

खालीलपैकी कोणती व्यक्ती भारतीय संविधान मसुदा समितीची सदस्य नव्हती ?

भारताच्या राष्ट्रीय ध्वज समितीचे अध्यक्ष होते.

मूलभूत कर्तव्यांचा संदर्भात खालील विधाने विचारात घ्या
अ) मूलभूत कर्तव्ये मूळ राज्यघटनेत समाविष्ट नव्हती
ब) १९७६ मध्ये ४२ व्या घटनादुरुस्तीद्वारे दहा मूलभूत कर्तव्ये भारतीय राज्यघटनेत समाविष्ट करण्यात आली
क) सहा ते चौदा वयोगटातील मुलांना शिक्षणाच्या संधींबाबतचे अकरावे कर्तव्य ८६ व्या घटनादुरुस्तीने २००२ साली समाविष्ट करण्यात आले
वरीलपैकी कोणते विधान बरोबर आहे

भारतीय राज्यघटनेचे कलम ४० हे कशाशी संबंधित आहे

खालील विधाने लक्षात घ्या
अ) स्वर्ण सिंह समितीच्या शिफारशीनुसार मूलभूत कर्तव्यांचा समावेश संविधानात करण्यात आला
ब) मूलभूत कर्तव्ये फक्त भारतीय नागरिकांनाच लागू आहेत
क) केशवानंद भारती केस मूलभूत कर्तव्यांशी संबंधित आहे
वरीलपैकी कोणते विधान बरोबर आहे

योग्य कथन ओळखा
अ) डॉ.आंबेडकर यांनी संविधानाच्या भाग ३ चा उल्लेख ‘सर्वात टीकात्मक भाग’ असा केला आहे
ब) तामिळनाडू मध्ये एकूण आरक्षण कोटा ६९% आहे

राज्यनितीच्या मार्गदर्शक तत्वांच्या संदर्भात कोणते गुणवैशिष्टये गैरलागू ठरते

भारतीय संविधानात १० मूलभूत कर्तव्यांचा समावेश केव्हा करण्यात आला

भारतीय राज्यघटनेच्या कोणत्या भागात मार्गदर्शक तत्वांचा समावेश करण्यात आला आहे

भारतीय राज्यघटनेचे कलम ५१ अ कशा संबंधी आहे

खालील विधाने विचारात घ्या
अ) अयोग्य हेतू या आधारावर राष्ट्रपतींच्या वटहुकूम काढण्याच्या निर्णयाबाबत न्यायालयात प्रश्न उपस्थित करता येतात
ब) अन्य विधिनियमप्रमाणे वटहुकूम देखील गतकाळापासून लागू होऊ शकतो
क) राज्यघटना दुरुस्तीसाठी वटहुकूम जारी करता येत नाही

खालील विधाने विचारात घ्या :
अ) ब्रिटनमध्ये पंतप्रधान हे सामान्य गृहाचे सदस्य असले पाहिजे.
ब) भारतात कोणत्याही सभागृहाचा सभासद नसलेल्या व्यक्तीची पंतप्रधान म्हणून होऊ शकते
वरीलपैकी कोणते/कोणती विधान बरोबर आहेत?

खालील राज्यांपैकी कोणत्या राज्यांमध्ये भारतीय निवडणूक आयोगाने ठरवून दिलेले निकष पूर्ण करणारा प्रादेशिक पक्ष नाही?

संसदेबाबत खालील विधाने विचारत घ्या
अ) लक्षवेधी सूचनेची सर्वप्रथम तरतूद सण १९५४ मध्ये करण्यात आली.
ब) लक्षवेधी संबंधी सूचना सदस्यांद्वारे लिखित स्वरूपात सकाळी १०. ०० पर्यंत द्यावी लागते
क) एका बैठकीत सभासद एकापेक्षा जास्त लक्षवेधी सूचना देऊ शकत नाही

खालीलपैकी कोणास संसद सभासदाच्या मित्र तत्वज्ञ व मार्गदर्शन म्हणून ओळखले जाते?

पुढील कोणते विधान अयोग्य आहे?
अ) २०१४ च्या भारताच्या लोकसभा निवडणुकीत मतदानाची टक्केवारी सर्वात उत्तुंग म्हणजे जवळपास ६६% होती.
ब) या पूर्वीचा सर्वात मोठा आकडा १९८४ मधील होता, तो होता सुमारे ५४ %

आतांकीत प्रश्नाचे उत्तर किती काळात देण्याची सर्वसाधारणपणे शासनास मुभा असते ?