महाराष्ट्राचा प्रादेशिक भूगोल
- पदसंख्या:
- शेवटची तारीख:
क्षेत्रफळ :
- क्षेत्रफळ ३,०७,७१३ चौ. कि. मी.
- क्षेत्रफळाबाबत देशात राजस्थान (३,४२,२३९ चौ. कि. मी.) व मध्य प्रदेश (३,०८,३१३ चौ. कि. मी.) यानंतर ३ रा क्रमांक लागतो.
- भारताच्या एकूण क्षेत्रफळापैकी ९.३६% क्षेत्रफळ महाराष्ट्राने व्यापले आहे.
- अक्षवृत्तीय विस्तार- १५ अंश ४४ उत्तर ते २२ अंश- ०६ उत्तर अक्षांश
- रेखावृत्तीय विस्तार- ७२ अंश ३६ पूर्व ते ८० अंश ५४ पूर्व रेखांश
- समुद्रकिनारा 720 किमी. लांबीचा आहे.
- लोकसंख्या- २०११ च्या जणगणना ११,२३,७२,९७२,आहे.
- राजधानी- मुंबई
- उपराजधानी- नागपूर
- सांस्कृतिक राजधानी – पुणे
राजकीय सीमा :
- वायव्य – गुजरात,
- उत्तर – मध्य प्रदेश
- ईशान्येस व पूर्वे – छत्तीसगड
- आग्नेय – तेलंगणा
- दक्षिणे –कर्नाटक व गोवा
महाराष्ट्राशेजारील राज्य व राज्यांना लागून असणारे जिल्हे व जिल्ह्यांना लागून असणारी राज्याची सीमा
- गुजरात – पालघर , नाशिक, धुळे, नंदुरबार
- मध्य प्रदेश – नंदुरबार, धुळे, जळगाव, बुलढाणा, अमरावती, नागपूर, भंडारा, गोंदिया
- छत्तीसगड – गोंदिया, गडचिरोली
- तेलंगणा – गडचिरोली, चंद्रपूर, यवतमाळ, नांदेड
- कर्नाटक – नांदेड, लातूर, उस्मानाबाद, सोलापूर, सांगली, कोल्हापूर, सिंधुदुर्ग
- गोवा – सिंधुदुर्ग
कोणत्या जिल्ह्यातून कोणत्या ज़िल्हा कधी वेगळा झाला
- १ मे १९६० रोजी महाराष्ट्र राज्याची निर्मिती झाली .
- त्यावेळी महाराष्ट्रात जिल्ह्यांची एकूण संख्या २६ होती.
- त्यानंतर महाराष्ट्रात नवीन १० जिल्ह्यांची निर्मिती करण्यात आली व आतापर्यंत महाराष्ट्रातील जिल्ह्यांची एकूण संख्या ३६ इतकी झाली आहे.
दिनांक | पूर्वीचा ज़िल्हा | नवीन जिल्हा | |
०१ | १ मे १९८१ | रत्नागिरी | सिंधुदुर्ग |
०२ | १ मे १९८१ | औरंगाबाद | जालना |
०३ | १६ ऑगस्ट १९८२ | उस्मानाबाद | लातूर |
०४ | २६ ऑगस्ट १९८२ | चंद्रपूर | गडचिरोली |
०५ | १ जुलै १९८८ | धुळे | नंदुरबार |
०६ | १ जुलै १९९८ | अकोला | वाशीम |
०७ | १ मे १९९९ | भंडारा | गोंदिया |
०८ | १ मे १९९९ | परभणी | हिंगोली |
०९ | ४ ऑक्टोबर १९९० | मुंबई शहर | मुंबई उपनगर |
१० | १ ऑगस्ट २०१४ | ठाणे | पालघर |
महाराष्ट्राचे प्रशासकीय विभाग :
- महाराष्ट्र राज्याच्या स्थापनेवेळी ४ प्रशासकीय विभाग होते.
- सध्यस्थितीत महाराष्ट्राचे ६ प्रशासकीय आहे .
- सर्वात जास्त जिल्हे असणारा प्रशासकीय विभाग – औरंगाबाद
- सर्वाधिक लोकसंख्या असणारा प्रशासकीय विभाग – कोकण
- सर्वात जास्त तालुके असणारा प्रशासकीय विभाग – औरंगाबाद
- सर्वात कमी तालुके असणारा प्रशासकीय विभाग – कोकण
प्रादेशिक विभाग :
- कोकण (मुंबई) ०७ जिल्हे ५० तालुके .
- पश्चिम महाराष्ट्र (पुणे) ०७ जिल्हे ८७ तालुके .
- खानदेश (जळगाव) ०३ जिल्हे २५ तालुके .
- मराठवाडा (औरंगाबाद) ०८ जिल्हे ७६ तालुके .
- विदर्भ (नागपूर) ११ जिल्हे १२० तालुके .